მას შემდეგ, რაც ირანმა და საქართველომ შეძლეს ერთმანეთთან პირდაპირი კავშირების დამყარება, სულ რაღაც რამდენიმე წელიწადში ამ ქვეყნების ხალხთა ურთიერთდაახლოების თვალსაზრისით, შეიძლება ითქვას, ახალი ერა დაიწყო, რაშიც ირანის მხარეს დიდი წვლილი მიუძღვის.
პირველი, ვინც საქართველოდან ფერეიდნის მიწაზე ფეხი დაადგა, ეს იყო ცნობილი საზოგადო მოღვაწე ლადო აღნიაშვილი – ეს მოხდა 1894 წელს. მეორე ქართველი გახლდათ ამბაკო ჭელიძე, რომელმაც მე-20 საუკუნის ოციან წლებში საგანგებოდ მოინახულა ფერეიდანი. ორივემ თავიანთ მოგზაურობათა შესახებ შთაბეჭდილებათა შესანიშნავი წიგნები დაგვიტოვეს.
ცოცხალი კადრებით შემოუნახეს ისტორიას ფერეიდნელთა სახეები კინოხელოვნებმა: ნიკოლოზ კანდელაკმა, გიორგი ასათიანმა, გურამ პატარაიამ და ირაკლი ონოფრიშვილმა. ურთიერთობა ფერეიდანთან ცალმხრივი არ ყოფილა. პირველი, ვინც ჩვენს შორის ურთიერთობათა ძაფი გააბა, სწორედ ფერეიდნელი ათამ ონიკაშვილი იყო, რომელიც 1878 წელს ჩამოვიდა საქართველოში. ათამ ონიკაშვილის კვალს 1896 წელს ხუციშვილი და ონიკაშვილი გამოჰყვნენ. 1900-1902 წლებში საქართველოს ესტუმრა კიდევ ორი ქართველი: მაყაშვილი და ნასრულაჰი. 1922 წელს საქართველოს ეწვია სეიფოლა იოსელიანი. სამოცდაათიან წლებში 18 ოჯახი დაუბრუნდა ისტორიულ სამშობლოს, მაგრამ მოხდა ისე, რომ გარკვეულ პირობათა გამო თითქმის ნახევარი უკან დაბრუნდა.
ქალაქი ფერეიდანი (ფერეიდუნშაჰრი), ანუ ზემო და ქვემო მარტოფი, რომელიც 1965 წლიდან ფერეიდნის დაბა ქალაქად იქცა, ისპაჰანის მხარის ერთ-ერთი ადმინისტრაციული ერთეულია. იგი თავის მხრივ ორი ნაწილისა და რვა სასოფლო თემისგან შედგება. ქართველები ფერეიდნის 14 სოფელში ცხოვრობენ, რომელთაგან 10 სოფელი ძირითად მოსახლეობას წარმოადგენენ. ირანში გადასახლებული ქართველები დროთა განმავლობაში აითქვიფა ადგილობრივ მოსახლეობასთან. ფერეიდანი კი ერთადერთია ირანში, სადაც დღემდე კომპაქტურად ცხოვრობენ და არ ათქვეფილან ადგილობრივ მოსახლეობასთან. ქართველები ცხოვრობენ აგრეთვე ისპაჰან-ფერეიდანს შორის ქალაქ ნაჯაფაბადში.
ირანის რევოლუციის მერე საოცრად შეუცვლია გარეგნული იერი, როგორც ქალაქ ფერეიდუნშაჰრს, ისე მის სოფლებს. ალიზით ნაშენი სახლები უმრავლეს შემთხვევაში თანამედროვე სტილის ნიმუშებს შეუცვლია. ასევე იგრძნობა სახელმწიფოებრივი ზრუნვა ქვეყნის მომავალზე, ახალგაზრდა თაობაზე, რომლის დასტურად ფერეიდუნშაჰრში თეირანის ცნობილი უნივერსიტეტის „ფაიმე ნურის“ ფილიალის გახსნაც კმარა.
ფოტოგამოფენაზე წარმოდგენილია ფოტოები, რომლებიც ასახავს ოთხი საუკუნის წინ იძულებით გადასახლებულ ქართველთა ყოფა-ცხოვრებას ფერეიდანში, გადაღებულია 2000 წელს, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პრორექტორ პარმენ მარგველაშვილის წამოწყებით, რექტორის – ბატონ როინ მეტრეველის გადაწყვეტილებით შექმნილ მცირე სამეცნიერო ექსპედიციის ეთნოლოგიის კათედრის დოცენტის, ცნობილი ეთნოლოგის ოთარ მიმინოშვილის, ირანული ფილოლოგიის კათედრის დოცენტ ნომადი ბართაიას და ფოტოგრაფ მიხეილ როსტომაშვილის შემადგენლობით მივლინების დროს.
|